गोष्ट– थोडक्यात परिचय: गुरुचे स्थान शिष्यापेक्षा उंच असणे शिक्षणासाठी आवश्यक आहे, हे दाखवणारी ही कथा आहे. एका राजाने शिक्षणासाठी नामवंत गुरुजी नेमले, पण योग्य परिणाम मिळत नव्हता. गुरुजींनी सांगितले की, राजाचा अहंकार आणि गुरुंच्या स्थानाचा अपमान यामुळे शिक्षणाचा लाभ होत नव्हता. राजाने चूक सुधारून गुरुजींना योग्य मान दिला आणि त्यानंतरच शिक्षण फळास आले.
एका राजाला वाचन-लेखनाचा छंद होता. त्याने आपल्या शिक्षणासाठी एका गुणी शिक्षकाची नेमणूक केली. गुरुजी दररोज राजाला शिकवायला येत, खूप मेहनतही घेत, पण तरीही राजाला त्या शिक्षणाचा काहीही उपयोग होत नव्हता. त्यामुळे राजा खूप चिंतेत होता. गुरुजींची योग्यता आणि प्रसिद्धी बघता, त्यांच्या ज्ञानावर शंका घेणेही योग्य नव्हते.
हे देखील वाचा: गोष्ट क्रमांक 3 : तरुणाने स्वीकारले आव्हान / The young man accepted the challenge
राजाची अस्वस्थता पाहून राणीने त्याला सल्ला दिला, “राजन, गुरुजींनाच हा प्रश्न विचारून पाहा.”
राजाने एक दिवस धाडस करून गुरुजींना विचारले, “गुरुवर, मला क्षमा करा. मी कित्येक महिन्यांपासून आपल्याकडून शिक्षण घेत आहे, पण मला त्याचा काहीही लाभ होत नाही. असे का होत आहे?”
गुरुजी शांतपणे म्हणाले, “राजन, याचे कारण खूप साधे आहे. तुम्ही राजा असल्यामुळे कदाचित याची जाणीव होत नसेल, पण शिक्षण योग्य प्रकारे ग्रहण करण्यासाठी गुरुचे स्थान शिष्यापेक्षा उंच असणे आवश्यक आहे.
तुम्ही मला नेहमी स्वतःच्या खाली बसवता. मी खालच्या आसनावर, तर तुम्ही सिंहासनावर बसता. तुमच्या या अहंकारामुळेच तुम्हाला माझ्या शिकवणुकीचा उपयोग होत नाही. हे तुम्हाला आधी सांगणे मला कठीण होते, पण सत्य हेच आहे.”
राजाला आपल्या चुकांची जाणीव झाली, आणि त्याने तात्काळ गुरुजींना योग्य स्थान देऊन शिक्षण सुरू केले. त्यानंतर शिक्षणाचा खऱ्या अर्थाने लाभ होऊ लागला.”(Supreme Position of Guru)